Phantasialand Duitsland – De geschiedenis

In dit artikel vertel ik de mooie, maar soms ook droevige, geschiedenis van het Duitse pretpark Phantasialand. Phantasialand is een van de mooist gethematiseerde pretparken van Europa en was ook een van de eersten die daarmee begon. Dat is niet eens zo verwonderlijk als je bedenkt dat het mede gesticht is door een poppenspeler.

Poppenspeler Richard Schmidt

Phantasialand was een idee van de Duitse poppenspeler Richard Schmidt. In de tijd dat hij films maakte voor de omroep ZDF dacht hij vaak: “Wat zonde dat die mooie poppen en decors na de opnames in de opslag verdwijnen”. Samen met zijn vriend en zakenpartner Gottlieb Löffelhardt bedacht hij een plan om deze poppen en decors een permanente plek te geven en aan een breed publiek te tonen.

In het nabij Keulen gelegen Brühl kochten zij een terrein waar voorheen bruinkool werd gewonnen. Een overblijfsel daarvan is het meertje dat nog vandaag de dag nog steeds in het park is. Het park opende op 30 april 1967 onder de naam Phantasialand. Zoals met wel meer pretparken was het oorspronkelijk helemaal niet de bedoeling van de stichter(s) om een park met achtbanen en dergelijke te bouwen.

Phantasialand’s eerste jaren

De eerste attracties bestonden uit een aantal scènes uit sprookjes. Verder waren er een oldtimerbaan en een wild west treintje dat langs een miniatuur cowboydorp reed. Een jaar later kwamen daar een dolfijnenshow bij en Seeräuberfahrt nach Carthagena, een boottocht over het meer waarbij scènes met piraten werden gepasseerd. Deze attractie werd later omgethematiseerd en hernoemd in Wickinger Bootsfahrt.

De eerste grote attractie was de oosterse darkride Gondelbahn 1001 Nacht, die in 1970 opende. Dit was tevens de allereerste darkride in Duitsland. Na een rit door de buitenlucht in een bootje dat onder een rail hangt vlogen de bezoekers regelrecht de muil van een draak in. Hier begon het indoorgedeelte alwaar men een aantal sprookjes uit 1001 nacht passeerde. Helaas werd deze klassieker na seizoen 2009 afgebroken om plaats te maken voor nieuwe attracties.

Ook werd in 1970 Alt Berlin geopend. Naar het voorbeeld van Disneyland wilden Schmidt en Löffelhardt een “Main Street” die vanaf de nieuw geplande ingang naar een plein moest lopen. Het oorspronkelijke idee was om een Parijse straat na te bouwen. Maar al brainstormend kwam men tot de conclusie dat een Parijse straat niet bijzonder genoeg was omdat je vanuit Keulen in enkele uren in Parijs kunt zijn.

Daarom werd besloten het vooroorlogse Berlijn na te maken. Dit was immers in de Tweede Wereldoorlog grotendeels weggebombardeerd. Bovendien was Gottlieb Löffelhardt in Berlijn geboren en woonde Richard Schmidt daar enige tijd. Dit was tevens de stad waar beide latere vrienden en zakenpartners elkaar voor het eerst ontmoetten.

Uitbreiding aan de andere kant van de Lentersbachweg

Om het park verder uit te breiden werd in 1972 een brug over de Lenterbachweg gebouwd. Op het nieuwe terrein werd een overdekt dolfinarium gebouwd waar tot en met 1991 de dolfijnenshow in bleef. Vandaag de dag staat dit gebouw er nog steeds. Inmiddels is het aangepast aan het Mexicaanse thema en heet het nu de Arena de Fiesta, waarin een schaatsshow te zien is, alwaar het publiek vanaf de oude tribune van het dolfinarium toekijkt.

In 1973 werd een tweede brug gebouwd welke ook toegankelijk was voor rolstoelen. Bovendien werden een Mexicaans restaurant geopend, Hazienda de Mexico dat later werd hernoemd in Hacienda Don Pedro, en het scheve huis Casa Magnetica.

Ook werd in dat jaar het oosterse restaurant Café Oriental geopend. Dit themarestaurant was overgenomen van het failliete pretpark Tivoli Keulen, alwaar Ponypark Slagharen ook de nodige attracties van had overgenomen. Café Oriental werd in 1992 weer afgebroken om plaats te maken voor de simulator Galaxy (1994), later hernoemd in Race for Atlantis, die inmiddels ook alweer is afgebroken.

Phantasialand wordt een pretpark

Met de komst van de langste wildwaterbaan van Europa en het cowboydorp Silver City in 1974 begon Phantasialand zich steeds meer in de richting van een pretpark te ontwikkelen. Toen het een jaar later de eerste achtbaan opende was deze weg definitief ingeslagen.

De eerste achtbaan van Phantasialand was de Bobbahn, een stalen achtbaan van de firma Schwarzkopf. Met de komst van de Bobbahn ontstonden ook de eerste problemen met de buren. Vanwege klachten over geluidsoverlast werd de baan bekleed met kunstoffen panelen die eruitzagen als rotsen. Ook werd de eerste afdaling geheel overdekt. De thematisering van deze baan was dus eigenlijk toeval.

Vanwege het succes van de Bobbahn werd er voor 1978 een tweede achtbaan bijgebouwd. Dit was een powered coaster die speciaal voor Phantasialand was gebouwd door de firma Schwarzkopf. Ook deze achtbaan werd Bobbahn genoemd en sindsdien waren er een Bobbahn I en II in Phantasialand. Later werden beide banen omgedoopt tot Gebirgsbahn en Grand Canyon Bahn.

Chinatown en de Silbermine

In 1981 opende het tot dan toe grootste bouwproject in Phantasialand, China Town. Aan deze Chinese stad was 2 jaar gebouwd met een investering van 25 miljoen Duitse Mark. Hoofdattracties van dit nieuwe themagebied waren de Geister Rikscha, een ondergrondse darkride, en het Tanagra Theater met een prachtige show genaamd de Tanagra Show.

De Tanagra Show was een elektronisch gestuurde show met animatronics van hoofdzakelijk dieren. Wanneer de show begon zag je eerst een echtpaar uit Dortmund in een Muppet-achtige setting op een balkon. Zei: Gestern noch in Dortmund und Jetz in Kina, dass ist für mich ein Wunder. Hij: Dass ist kein Wunder dass ist Neckermann (de touroperator). dat was de openingstekst van de Tanagra Show. Tussen de scènes door gaven ze ook telkens commentaar.

Ik heb van de Tanagra Show gehouden en was dan ook diep teleurgesteld toen deze in 1994 was vervangen door de show Feuer Wasser Licht. Deze nieuwe show kon bij lange na niet tippen aan de oude show. De krokodillen uit de oude Tanagra Show belandden in de Geister Rikscha. Uiteindelijk zou het slecht aflopen met het Tanagra Theater en deze tweede show. Maar daarover straks meer.

Na de opening van China Town zat het park qua gebiedsuitbreiding aan het eind van zijn mogelijkheden. Om deze reden was de Geister Rikscha al ondergronds gebouwd. Ook was tijdens de bouw al rekening gehouden met de volgende nieuwe attractie, de Silbermine. De darkride voorstellende een Mexicaanse zilvermijn hoorde bij het cowboydorp Silver City. De hal waarin het zich bevond vormde één geheel met de China Snack en de Chinese winkeltjes tegenover de ingang van de Geister Rikscha. Een zeer compacte bouwwijze om ruimte te sparen.

Geen ruimte meer voor nieuwe attracties

Phantasialand begon nu echt vol te raken en om nieuwe attracties te kunnen bouwen moesten er oude gesloopt worden. Het eerste wat eraan moest geloven waren het wild west treintje en de oldtimerbaan in het oudste deel van het park. In 1988 opende hier een enorm complex waarin zich de indoor-achtbaan Space Center bevond. Deze in ruimtevaartstijl gethematiseerde achtbaan was destijds de grootste indoor-achtbaan ter wereld.

Twee jaar later openden in hetzelfde complex de darkride Hollywood Tour, en het themarestaurant Petit Paris. De bezoekers die de Hollywood Tour verlieten werden door dit restaurant geleid. Zo herbergde dit gebouw maar liefst drie attracties. Het onderbrengen van vele attracties op een klein oppervlak was daarmee een ware specialiteit van Phantasialand geworden.

Overigens werd Petit Paris na seizoen 2003 gesloten en vervangen door het Cristallion Restaurant, alwaar vandaag de dag de Dinner-Show Fantassima wordt opgevoerd. Space Center werd voor seizoen 2001 omgethematiseerd en hernoemd in Temple of the Nighthawk.

Colorado Adventure

In 1992 opent Disneyland Parijs de poorten. Dit betekent voor de Europese parken een enorme concurrent erbij. Eén van de meest populaire attracties in Eurodisney, zoals het in de eerste jaren heette, was de Big Thunder Mountain. Dit was een achtbaan in de vorm van een mijntrein die door een wild west decor reed. Phantasialand reageerde hierop met een zelfde soort achtbaan, de Colorado Adventure die op 11 mei 1996 officieel werd geopend door Michael Jackson.

Net als de Big Thunder Mountain was deze in wild west stijl. Doch vanwege de beschikbare ruimte stond deze niet in het wild west themagebied Silver City maar achter China Town. Hiermee had Phantasialand twee wild west gebieden.

De grote brand

Helaas, op 1 mei 2001 sloeg het noodlot toe. Door hittevorming in de bekabeling van de kleine achtbaan Grand Canyon Bahn ontstond een brand. Doordat de thematisering vlam vatte stond al gauw de hele Gebirgsbahn in lichterlaaie. Als door een wonder vielen er geen dodelijke slachtoffers. Wel raakten er 70 mensen lichtgewond.

Beide achtbanen gingen verloren, alsmede enkele houten huisjes van Silver City. Ook het Tanagra Theater raakte zwaar beschadigd en kon niet meer worden gebruikt. De materiële schade bedroeg 38 miljoen Mark. Het was de zwartste dag uit de geschiedenis van het park.

Om de boel op te ruimen en het park weer begaanbaar te krijgen bleef het ruim twee weken gesloten. Ter compensatie voor het verminderde attractieaanbod werd de toegangsprijs verlaagd.

Op de plek van de Gebirgsbahn en de Grand Canyon Bahn opende een jaar later de waterbaan River Quest. Naar het schijnt was deze baan al voor de brand besteld en was het de bedoeling dat deze op een andere plaats in het park zou komen. Doch deze geruchten zijn door Phantasialand nooit bevestigd of ontkent. Het Tanagra Theater zou niet meer open gaan. Wat er over was van het gebouw werd omgebouwd tot het madhouse Feng Ju Palace.

Robert Löffelhardt moderniseerd Phantasialand

Reeds in 1998 had Robert Löffelhardt de leiding overgenomen van zijn vader en medeoprichter Gottlieb Löffelhardt. Richard Schmitt had zich in 1995 reeds teruggetrokken. Robert Löffelhardt zag in dat het park in de concurrentie met andere parken flink gemoderniseerd moest worden.

De eerste fase van deze modernisering was de opening in 2006 van het nieuwe themagebied Deep in Africa, met de spectaculaire achtbaan Black Mamba. Deze uitbreiding ging ten koste van het parkeerterrein voor het personeel. Doch vanwege het al eerder genoemde plaatsgebrek zou de volgende fase helaas ten kostte gaan van enkele klassieke attracties.

Al heel lang probeert de leiding van het park aangrenzend terrein aan te kopen om het park uit te breiden. In 2002 presenteerde men een plan om de oppervlakte van het 28 hectare kleine park te verdubbelen. Daarbij zouden niet alleen nieuwe attracties worden gebouwd maar ook een resort voor korte vakanties worden aangelegd. Uiteindelijk bleek dat niet haalbaar en nam men met een compromis genoegen. Hierbij zou het 19 hectare grote terrein tegenover de hoofdingang aan het park worden toegevoegd.

Hoe het oude Phantasialand langzaam maar zeker verdwijnt

Doch buurtbewoners en milieugroepen spannen telkens weer procedures aan waardoor het alsmaar wordt vertraagd. Het park blijft daardoor geen andere keuze dan vernieuwen ten kostte van de klassiekers.

Aan het eind van seizoen 2008 sluit de monorail Phantasialand Jet en begin 2009 gaat de replica van de Brandenburger Tor in Alt Berlin tegen de vlakte. De paardencarrousel die daarachter stond wordt verplaatst naar het pleintje voor de hoofdingang waar tot dan toe een replica van de Neptun Brunnen (Neptunusfontein) stond. Zo was Alt Berlin ineens twee van haar blikvangers kwijt. Aan het eind van 2009 zou bovendien de aangrenzende klassieke darkride Gondelbahn 1001 Nacht worden gesloopt.

Op de lege vlakte die was ontstaan werd de Kaiserplatz, een plein in de stijl van het oude Berlijn, aangelegd. De themagebieden Fantasy, zoals het oudste deel inmiddels heette, en Berlin (het “Alt” ervoor is komen te vervallen) werd afgescheiden door twee grote hallen met een overdekte passage ertussen. In 2011 wordt in één van deze hallen de nieuwe interactieve darkride Mouse au Chocolat geopend.

2011 Was ook het jaar dat medeoprichter en vader van de huidige eigenaar Gottlieb Löffelhardt op 76-jarige leeftijd overlijdt.

Steeds meer oude attracties verdwijnen uit Phantasialand

Aan het einde van seizoen 2011 moet de volgende attractie het veld ruimen, de wildwaterbaan. De basis van deze attractie werd in 1974 gelegd, doch in 1992 werd het parcours gewijzigd en werd de attractie die tot dan toe gewoon Wildwasserbahn heette opgesplitst in twee banen genaamd Stonewash en Wildwash Creek. Alle historie ten spijt, ook deze attractie wachtte de sloperskogel.

Dit was de eerste fase van een grote verbouwing van dit deel van het park. In 2014 opende op de plaats van de oude wildwaterbaan en het oude monorailstation een nieuwe moderne wildwaterbaan genaamd Chiapas. Bovendien werd het hele gebied opnieuw gethematiseerd in Mexicaanse stijl.

In datzelfde jaar gaat de volgende fase van het grote bouwproject in. Het aangrenzende cowboydorp Silver City en de darkride Silbermine moeten er na het winterseizoen van 2013 op 2014 aan geloven. Hier opent (op het moment van schrijven) binnenkort het nieuwe themagebied Klugheim met maar liefst twee nieuwe achtbanen, Taron en Raik. Net als ooit met de Gebirgsbahn en de Grand Canyon Bahn gaat het hier om een grote en een kleine achtbaan die doorelkaar heen lopen.

Heb jij al zin om naar Phantasialand te gaan? Klik NU hier voor Goedkope Tickets >>